خلط نظری ناشی از خطا در واژه‌شناسی

از تأسیس‌های مهم نظام حقوقی رومی- ژرمنی، که در ترجمه و بومی‌سازی آن دقت کافی نشده است، سه اصطلاح مرتبط «obligation» «dette» و«droit personnel» است. Dette در نظام یادشده عنصری از عناصر obligation است و droit personnel جنبة مثبت این رابطة حقوقی است. ترجمة نامناسب این اصطلاحات در متون حقوقی ایران و متمایزنکردن آن‌ها از اصطلاحات رایج در متون فقهی مانند «تعهد و التزام» و «دین و طلب» موجب خلط مفاهیم خاص دو نظام بزرگ حقوقی شده است.   در عمل، خطا در واژه‌‌شناسی و مفهوم‌شناسی اصطلاحات بنیادین به خلط نظری تأسیس‌های حقوقی و قواعدی منتج شده است که اهمیت و گسترۀ کاربردی زیادی دارند. اختلاف دیدگاه‌ها در زمینة تملیکی‌بودن یا عهدی‌بودن بیع کلی، مناقشه در تقسیم‌های حقوق مالی، اختلاط اسباب سقوط تعهدات با اسباب سقوط و انتقال دین، در نهایت، سردرگمی دکترین حقوقی در مبحث‌های ضمان قهری در فقه اسلامی و مسئولیت مدنی در حقوق موضوعه، مصادیق خطاهای نظری ناشی از خطاهای مفهوم‌شناسی است که در این پژوهش بررسی می‌شود.